Człowiek miarą wszechrzeczy

“Rozluźnienie naszych struktur gospodarczych jest bez wątpienia konieczne, ale idąc nieustannie tą drogą, wkrótce natkniemy się na granice wolnego rynku. Z tymi granicami musimy się coraz poważniej liczyć, nawet jeżeli obecnie pogląd ten wydaje się nieuzasadniony i sprzeczny z głównym nurtem przemian”. To dwa zdania, które zamykają ostatni rozdział i chyba najlepiej oddają przesłanie całej książki. Hans Vontobel z perspektywy praktyka w dziedzinie bankowości, który odniósł ogromny sukces, stawia wiele pytań dotyczących kierunków, w których rozwija się przedsiębiorczość ostatnich kilkudziesięciu lat. Obnaża wiele mankamentów, części wypatrzonych jego zdaniem mechanizmów gospodarki wolnorynkowej, które pozostają w coraz to większym oderwaniu od rzeczywistych potrzeb zarówno gospodarczych jak i społecznych. Doceniając postęp jaki dokonuje się na naszych oczach, uważa jednak że swoboda przemieszczania się ludzi, towarów i informacji ułatwia kształtowanie się indywiduów bez zaangażowania, biznesu bez poczucia odpowiedzialności oraz propagowania informacji pozbawionych granic przyzwoitości i dyskrecji. Patrząc z perspektywy wielu lat własnych doświadczeń biznesowych Hans Vontobel zauważa, że dzisiaj z ogromnym trudem demokracja radzi sobie z problemami obrony i reprezentowania interesów przeciętnego akcjonariusza, którego wiążą ze swoim przedsiębiorstwem również kwestie regionalne czy tradycje społeczne. Naczelne zasady, które wpisały się na stałe w kanon współczesnej przedsiębiorczości czyli skuteczność i efektywność, jeżeli pojmowane są niewłaściwie, to zdaniem autora sprowadzają do absurdu idee gospodarki wolnorynkowej. Vontobel widzi konieczność rewizji wielu poglądów, które powinny naprowadzić globalne interakcje biznesowe oraz społeczne, na drogę większej odpowiedzialności moralnej. Podstawowym celem tej drogi będzie maksymalnie szeroko rozumiany rozwój zrównoważony, zarówno w obszarze ekonomicznym jak i społecznym. Za Nelsonem Mandelą powtarza, iż największym wyzwaniem ludzkości na nadchodzące lata będzie “globalizacja odpowiedzialności”. Wbrew niektórym opiniom, moim zdaniem książka nie jest jedynie krytyką globalizacji, ale przede wszystkim zestawem cennych wskazówek, które powinniśmy uwzględnić w coraz większej ilości wdrażanych prototypów funkcjonowania naszej cywilizacji. Atutami tej niewielkiej objętością ale ogromnej swoim przesłaniem książki, są wreszcie rozliczne przykłady wypatrzeń biznesowych IX i XX wieku, które często prowadziły do mniejszych lub większych kryzysów. Zgadzając się z autorem, wygląda na to, iż doświadczenie nie jest rzeczą oczywistą dla kolejnych pokoleń przedsiębiorców, nawet jeżeli odnosimy wrażenie, że jest inaczej.