Im bardziej ryzykowne stają się obecnie próby przewidywania przyszłości, tym bardziej chcielibyśmy ją poznać. Być może świat który nas otacza uznajemy za tak mało atrakcyjny, że wolelibyśmy znaleźć się w innym, znacznie lepszym. A może to właśnie bezradność w przewidywaniu tego co będzie za rok, dwa lub trzy, powoduje że tak bardzo interesujemy się tym, co może się wydarzyć za lat dwadzieścia, pięćdziesiąt lub sto. Skoro na rynku pojawiła się kolejna porcja przypuszczeń jak świat będzie wyglądał w przyszłości, postanowiłem się z nią zapoznać. Uprzednio nałożyłem jednak na siebie zbroję, mającą mnie zabezpieczyć przed wyłącznie medialnymi proroctwami oraz przepowiedniami katastroficznymi.
“Gospodarka za 100 lat” pod redakcją I. Palacios-Huerta, to zbiór dziesięciu esejów, których autorami są wybitni ekonomiści. Każdy z autorów, niczym John Maynard Keynes w 1930 roku, próbuje snuć przypuszczenia jak świat i jego gospodarki będą wyglądać za 100 lat. Wszyscy jednak dalecy są od śmiałych proroctw i narzucania futurystycznych wizji przyszłości. Czytelnik zachęcony podtytułem “Najważniejsi ekonomiści przewidują przyszłość”, mógłby poczuć się nawet rozczarowany tym, że nie zaserwowano mu przynajmniej kilku niezwykle śmiałych opowieści science fiction. Jednak dla mnie to pierwszy poważny atut tej książki. Autorzy poszczególnych esejów, koncentrując się na analizie tego co wydarzyło się do tej pory w ekonomii, polityce i innych obszarach, bardzo ostrożnie i logicznie podejmują próby kreślenia zmian, jakie być może będą zachodzić w najbliższym stuleciu. Pozostawiają tym samym wiele miejsca na własne wnioski i przemyślenia czytelnika. Sposób dokładnego i często opartego na liczbach analizowania wybranych zagadnień z przeszłości, to moim zdaniem druga poważna zaleta tej pozycji. Pobudza wyobraźnię w zakresie niezliczonych, możliwych wariantów przyszłości oraz zmusza do zdecydowanej ostrożności w zbyt pochopnych jej wizjach.
Przewidywania następnych stu lat gospodarki wyszły spod pióra dziesięciu autorów. Każdy z nich skierowuje więc uwagę czytelnika na nieco inny problem przewodni. Dla większości z nich odnajduję jednak wspólną oś. Jest nią szerokość i interdyscyplinarność spojrzenia na przyszłość gospodarki. Pokazuje to od jak wielu czynników uzależniona jest obecnie nasza przyszłość. Technologia, prawo, zarobki, globalizacja, bezrobocie, komfort życia, wojny czy zdrowie to nie jedyne zagadnienia, które wpłyną na wygląd jutra. Przyszłość ekonomii staje się coraz bardziej uwikłana w problemy edukacji, szanse ochrony przed epidemiami, troskę o paliwa kopalne i pierwiastki ziem rzadkich, ochronę środowiska czy zrównoważony rozwój całej planety. Kiedy J. M. Keynes wróżył kolorową przyszłość ekonomii na 2030 rok, nie musiał i nie był w stanie uwzględniać tak szerokiego spektrum czynników mających na nią wpływ. Nie czekając do roku 2030, możemy zauważyć w jak wielu aspektach pomylił się z prognozami. Podejmując się dzisiaj podobnego zadania, ze świadomością że ilość zmiennych jest nieporównywalnie większa niż w 1930 roku, oprócz analizowania dużej ilości możliwych scenariuszy niezmiernie ważny jest dystans do własnych prognoz. Moim zdaniem autorzy spełnili obydwa te warunki.
