Współczesna nauka, naukowcy i ich odkrycia, kojarzą nam się z futurystycznymi laboratoriami, trudnymi do zrozumienia teoriami lub osiągnięciami, z którymi słabo radzi sobie nasza wyobraźnia. Pod kilkoma względami dzisiejsza nauka nie różni się jednak od tej, z jaką mieliśmy do czynienia w minionych stuleciach. Prawdziwa nauka od zawsze wymagała bowiem zaangażowania ponadprzeciętnych umysłów. Od samego początku oddawała się poszukiwaniu prawdy i niemal nieustannie budowała zręby nowej rzeczywistości na fundamentach wcześniejszych odkryć. Na początku zupełnie inne były jednak okoliczności i realia jej uprawiania, odmienne były również oczekiwania społeczne względem naukowców. Dzięki olbrzymiej pracy, jaką wykonał John Gribbin w książce „Naukowcy i ich odkrycia – XVI-XX wiek”, mamy szansę lepiej poznać życie i twórczość najwybitniejszych umysłów minionych pięciu wieków.
Naukowcy i ich odkrycia to 5 ksiąg, opisujących stopniowe przechodzenie nauki z ery mistycyzmu i mrocznych wieków do czasów współczesnych. Od świadomości człowieka renesansu do obecnego pojmowania świata. John Gribbin przedstawił w swojej książce niemal dwustu wybitnych uczonych i ludzi nauki, którzy od czasów Kopernika, krok po kroku, odkrywali i opisywali kolejne tajemnice świata oraz człowieka. Pierwsi z nich nie mieli zbyt łatwo. Cóż, piętnasty czy szesnasty wiek nie był wymarzonym okresem do uprawiania nauki. Jednak mimo to, wielu wybitnym umysłom udało się zapoczątkować nową drogę do bardziej obiektywnego poznawania człowieka i jego środowiska. Tworzyli podstawy do dalszego i odważnego prowadzenia coraz bardziej sformalizowanych, naukowych eksperymentów.
Nauka, która dąży do tłumaczenia funkcjonowania wszechświata, nie zastąpiła jednak mistycyzmy od razu. Przejście to wymagało kilku wieków. Z czasem odkrywanie prawdy przybierało jednak coraz bardziej eksperymentalny charakter. Naukowcy i ich odkrycia pokazują jak naukowcy uczyli się sięgać po coraz większą ilość danych. Dopiero na podstawie gromadzonych faktów szukali wyjaśnień dla swoich obserwacji. Z każdym kolejnym wiekiem miejsce ludzi we wszechświecie stawało się lepiej zdefiniowane. Zaczęliśmy poznawać coraz więcej praw i lepiej rozumieć nasz związek z naturą. Jak powiedział Robert Hooke (1635-1703):
Prawdą jest, że zbyt długo nauka o naturze była pracą mózgu i wyobraźni. Nadszedł najwyższy czas, aby powrócić do prostoty i pewności obserwacji rzeczy materialnych i oczywistych.
John Gribbin oprócz samego kontekstu w jakim rodziła się nauka, przedstawia również szczegóły wielu konkretnych odkryć i wynalazków. W przystępny sposób opisuje osiągnięcia w obrębie fizyki, chemii, matematyki, biologii czy wiedzy o kosmosie. Swoich bohaterów pokazuje zarówno jako geniuszy jak i zwykłych ludzi. Niektórzy z opisanych naukowców odegrali w historii większą rolę niż inni, jednak Gribbin udowadnia jak ważni dla całokształtu nauki okazali się wszyscy razem. Choć to Newton zapoczątkował wzrost świadomości bezkresu przestrzeni, to dopiero inni, przejmując jego odkrycia, przenosili wiedzę na kolejne poziomy doskonałości. Chociaż arcydzieło wydane przez Lavoisierra nie było w stanie zaćmić osiągnięć Newtona, to właśnie tej książce możemy zawdzięczać wyznaczenie momentu, w którym chemia pożegnała się z resztkami alchemicznego myślenia. Książka Naukowcy i ich odkrycia dowodzi wielkiej wagi pracy grupowej w przekraczaniu kolejnych barier niewiedzy człowieka. Podkreśla siłę eksperymentu w naukowym poszukiwaniu prawdy. Sam Newton w liście do Gastona Pardiesa podsumował to w następujący sposób:
Najlepsza i najbezpieczniejsza metoda naukowego badania zaczyna się od starannego dociekania właściwości przedmiotu i ustalenia ich przez eksperymenty. Dopiero potem przechodzimy powoli do hipotezy, która będzie objaśniała te właściwości.
Pomimo swojej znacznej objętości Naukowcy i ich odkrycia to książka, którą przeczytasz szybko. Odkrywanie zakurzonych korzeni świata nauki wciąga i hipnotyzuje. Polecam.
ZOBACZ RECENZJE INNYCH KSIĄŻEK O ZBLIŻONEJ TEMATYCE:
