O firmach odnoszących ponadprzeciętne sukcesy i rozwijających się w niewyobrażalnym tempie słyszymy niemal codziennie. Przyzwyczailiśmy się już nawet do niewyobrażalnych jeszcze dekadę temu statystyk, świadczących o szybkości z jaką dystansują się do pozostałych rynkowych graczy. Jednak doniesienia oraz luźne rozmowy biznesowe na temat przyczyn i metod osiągania tak spektakularnych sukcesów ekonomicznych, nie są zupełnie wolne od mitów i przekonań, wynikających z doświadczeń, zdobytych przez przedsiębiorców w ostatnich dziesięcioleciach. Dzisiaj dynamika wielu zjawisk gospodarczo-społecznych zaczyna przypominać krzywe wykładnicze. Organizacje budowane w oparciu o model tradycyjnego, liniowego rozwoju i wzrostu wartości, mogą w niedługim okresie stać się jedynie nie wiele znaczącymi bytami, skazanymi na przeciętną egzystencję.
Czy firmy, którym udaje się rozwijać w tak imponującym tempie, są zjawiskiem trwałym czy raczej chwilową modą lub wypadkiem przy pracy? Czy istnieją jakieś wspólne wzorce, których przestrzeganie prowadzi do takich sukcesów? Czy analizując dokładniej metody i narzędzia jakie stosują, można pozwolić na dołączenie do tego biegu wielu innym firmom? Między innymi na tak postawione pytania próbują odpowiedzieć w książce “Organizacje wykładnicze” Salim Ismail, Michel S. Malone oraz Yuri van Geest. W oparciu o przeprowadzone przez autorów badania, stu najdynamiczniej rozwijających się na świecie w ostatnich sześciu latach startupów, zidentyfikowano powtarzające się właściwości tak dynamicznie rozwijających się podmiotów. Organizacje wykładnicze, bo tak nazwali je autorzy, to ich zdaniem firmy, które w bardzo krótkim okresie rzędu 4-5 lat, osiągają co najmniej dziesięciokrotny rozwój.
W badanych firmach autorzy “Organizacji wykładniczych” odkryli 10 szczególnych atrybutów, które charakteryzują ich wykładniczość. Pierwsza połowa z nich to elementy o charakterze zewnętrznym, które autorzy określili akronimem SCALE, a druga połowa to atrybuty wewnętrzne, oznaczone akronimem IDEAS. Za każdą z liter obydwu akronimów, kryje się określona siła, przybliżająca do statusu organizacji wykładniczej. Opisywane firmy rzadko posiadają jednak pełen zestaw wszystkich tych cech. Każda z nich posiada określony podzbiór dziesięciu atrybutów firm wykładniczych. Najbardziej wykładniczo rozwijającym się organizacjom można jednak przypisać największą liczbę tych atrybutów. Stosując zasady opisane w SCALE organizacje wykładnicze przekraczają tradycyjne granice biznesu, a wykorzystując elementy IDEAS są w stanie zachować wewnętrzną kontrolę, pomimo niezwykłej dynamiki. Oprócz wymienionych dziesięciu atrybutów, autorzy zwrócili uwagę na jeden niezwykle istotny element, który ich zdaniem leży u podstawy wszystkich organizacji wykładniczych. Jest nim oficjalny cel, który firmy te definiują jako swoje codzienne powołanie. Nie chodzi jednak o zwykły slogan marketingowy, czy zamieszczoną gdzieś na stronie internetowej misję firmy. Organizacje wykładnicze utożsamiają się z wyższym i niezwykle ambitnym celem, do którego aspiruje cała organizacja. Ten cel definiuje sens istnienia i rozwoju firmy wykładniczej. To niezwykle ambitny cel o charakterze transformacyjnym. Autorzy nazwali ten cel MTP (Massive Transformative Purpose) – Masowy Cel Transformacyjny.
Organizacje wykładnicze to moim zdaniem książka, która podejmuje skuteczną próbę usystematyzowania wiedzy na temat otoczenia ponadprzeciętnie rozwijających się firm. Choć wszyscy wiemy o nich stosunkowo dużo, to nie do końca świadomi jesteśmy wspólnego zestawu narzędzi, jakie stoją za ich sukcesami. W niezbyt odległych czasach uczono nas, że najbardziej efektywne są te firmy, które są w stanie zgromadzić jak największe aktywa i dzięki temu obniżyć koszty. Dzisiaj, postępująca w galopującym tempie rewolucja informacyjna, pozwala zmieniać to nastawienie. Konkurencyjność oznacza coraz częściej sięganie po zupełnie nowe zestawy narzędzi. Tendencje pozwalające na ponadprzeciętny rozwój organizacji wykładniczych bardzo trafnie ujmują autorzy: “Ostateczny rezultat całego tego trendu jest taki, iż obecnie zdajemy się wchodzić w erę rynków, na których ‘zwycięzca bierze wszystko’. Tak naprawdę jest dziś przecież tylko jedna wyszukiwarka (Google), jeden serwis aukcyjny (eBay) i jeden sklep e-commerce (Amazon). Efekt sieciowy oraz doświadczenia klienta zdają się leżeć u podstaw tej fundamentalnej zmiany w samej naturze konkurowania.”
Trudno powiedzieć jak wiele tradycyjnie zorganizowanych firm będzie w stanie przejść transformację do organizacji wykładniczych. Jedno jest jednak pewne, że w dużej mierze będzie to uzależnione od nastawienia menedżerów i liderów do zmiany wielu dotychczasowych przyzwyczajeń i metod działania. Zgodnie z sugestiami autorów, oprócz zdefiniowania własnego MTP oraz korzystania z elementów SACALE i IDEAS, aby rozpocząć drogę ku organizacji wykładniczej a następnie pozostać na tej wznoszącej się fali, prawdziwi liderzy muszą się cechować niezwykłą odwagą i wytrwałością w bieżącym zdobywaniu wiedzy i szybkiej adaptacji do zmieniającego się otoczenia. Jeżeli Ismail i współautorzy mają rację, to za jakiś czas w zestawie wskaźników określających efektywność przedsiębiorstw pojawi się nowy miernik: zwrot z uczenia się – ROL (Return on Learning). Przed liderami zmierzającymi do organizacji wykładniczych, stoi wreszcie niezwykle trudne, przeczące intuicji zadanie. Muszą oni również potrafić świadomie rozregulowywać (zakłócać) swój własny biznes, zanim zrobią to za nich inni.
Tym, od których zależeć może transformacja do firmy wykładniczej oraz wszystkim pozostałym zainteresowanym usystematyzowanym obrazem trendu jaki wyznaczają organizacje wykładnicze, książkę bardzo polecam.
